'Als alle coaches en zzp’ers gewoon docent zouden worden, dan zou het lerarentekort opgelost zijn'. We komen deze zinsnede regelmatig tegen. Adviseurs in het onderwijs – waaronder wij - worden soms kritisch bekeken. We vliegen in en we vliegen weer uit. Maar wat is het resultaat? Waarom staan we zelf niet voor de klas?

Want dat er een groot lerarentekort is, dat is waar. Maar waar komt dat vandaan? In dit artikel een overview van oorzaken voor docenten om het onderwijs te verlaten. Het lerarentekort is groot. In december 2023 was het lerarentekort 2100 fte. In een trendanalyse uit 2022 schat men het lerarentekort in 2027 op 2143 fte.

Oorzaak 1: Vertrek van startende docenten

Rond 20% van startende docenten in het voorgezet onderwijs vertrekt binnen 5(!) jaar. Belangrijkste redenen die starters zelf aangeven voor hun vertrek zijn: persoonlijk (bijvoorbeeld burn-out), werkdruk of stress van het werk, gebrek aan doorgroeimogelijkheden op scholen of gebrek aan steun vanuit de school. Ze beginnen vol enthousiasme en passie aan de uitdaging voor de klas, maar missen goede begeleiding , voelen zich ‘aan hun lot overgelaten’ en dat is voor hen niet vol te houden. 

Dit komt ook doordat het onderwijs veeleisend is. Er is een toename aan gedragsproblematiek onder kinderen en jongeren, wat lesgeven moeilijker maakt. Als docent ‘sta je al voortdurend aan’ en dat is voor starters, maar ook voor andere leerkrachten intensief.

Oorzaak 2 - Intensiteit

Een groot deel (43%) van de leerkrachten ervaart veel vermoeidheid aan het einde van de werkdag, meer dan in andere sectoren. Dit is voor een deel van de leerkrachten reden om uit het onderwijs te vertrekken. Verder is werkdruk, los van het ‘altijd aan staan’ in de randzaken van het onderwijs ook een belangrijke reden voor het vertrek van leerkrachten. Dit geldt voor 47% van de vertrekkende leerkrachten. Leerkrachten die vertrekken uit het onderwijs voelen zich verder vaak niet gesteund (37%), of te weinig uitgedaagd (41%).

'Gebrek aan steun, stress, werkdruk én weinig begeleiding bij persoonlijke groei zijn de belangrijkste factoren in het vertrek bij docenten'.

Oorzaak 3 – Lagere instroom

Het lerarentekort wordt versterkt doordat het aantal docenten dat met pensioen gaan groter is dan het aantal aankomende leerkrachten. Het beeld wat heerst van onderwijs: lage lonen, geen populaire baan en een hoge werkdruk. Niet aantrekkelijk dus, om in te beginnen.

Samengevat zijn er dus best veel redenen voor docenten om te vertrekken. Maar startend of niet, alle vertrekkende docenten noemen (a) gebrek aan steun, (b) stress en werkdruk én (c) weinig begeleiding bij persoonlijke groei als belangrijkste factoren.

En dat is goed nieuws, want aan die factoren is wel degelijk iets te doen. En dat is precies waarom wij bij Samenwijs advies doen wat we doen! We geloven in het cruciale belang van docenten in de ontwikkeling van leerlingen. In ons volgende blog lees je hoe wij het als onze missie zien om (startende) docenten toe te rusten zodat ze blijven.

Wil je als docent of mentor toegerust worden en het verschil (blijven) maken voor jouw leerlingen? Wij bieden verschillende workshops en trainingen aan waaronder een training ‘De (startende) Mentor’. Maak jezelf bekwaam als docent, maak gebruik van Samenwijs advies.

Bronnen:

1. Cijfers over gedragsproblemen | Nederlands Jeugdinstituut. (2022, September 21). https://www.nji.nl/cijfers/gedragsproblemen#aantal-kinderen-en-jongeren-met-een-gedragsprobleem

2. Kennisrotonde. (2019). Wat zijn (belangrijkste) redenen voor uitval van voleraren uit het beroep in de eerste vijf jaren? (KR.708). Den Haag: Kennisrotonde.

3. Rijksoverheid. (2023, 14 december ). Vertrekredenen leraren en docenten in het po, vo en mbo. Geraadpleegd op 11 juli 2024, van https://www.aanpaklerarentekort.nl/2023/12/14

4. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. (2022, 12 december). Trendrapportage Arbeidsmarkt leraren po, vo en mbo 2022. Geraadpleegd op 11 juli  2024, van Trendrapportage Arbeidsmarkt Leraren po, vo en mbo 2022 | Rapport | Rijksoverheid.nl